Ciche spokojne miasteczko

Wojsko polskie wkroczyło do Żor w 1922 roku, w trakcie przejmowania przez II Rzeczypospolitą części Górnego Śląska, przyznanej Polsce w wyniku III powstania śląskiego. Proces wkraczania polskich oddziałów na obszar przyznany Polsce przez Ligę Narodów rozpoczął się 20 czerwca 1922 roku.

To Bonifacemu Bałdykowi przypisuje się zasługi w budowie w Żorach gimnazjum (dziś: Gimnazjum nr 2 w Śródmieściu) i linii kolejowej z Pszczyny do Rybnika ze stacją w Żorach.

Poznajcie powstańczych patronów ulic w Żorach, przy których mieszkacie, pracujecie, robicie zakupy, wypoczywacie. Cześć pamięci Powstańcom Śląskim z Żor.

Wyobraźmy sobie taką sytuację: Jest koniec 1919 roku, do urzędu pocztowego w Krakowie wchodzi mieszkaniec Górnego Śląska i chce nadać telegram do Żor. Urzędnik sprawdza w papierach nazwę i dalej jest jak w filmie „Miś” : Nie ma takiej miejscowości Żory. Jest Żuraw. Żuraw na Górnym Szlonsku.

Próbując zmierzyć się z problemem „trudnego dziedzictwa” na Górnym Śląsku, a może nawet „trudnego dziedzictwa Górnego Śląska”, najpierw należy zadać sobie kilka kardynalnych pytań: jakich elementów kultury czy historii tego obszaru może on dotyczyć? Czy istnieją w ogóle takie fragmenty historii, które w ten sposób mogą być traktowane i w jakim stopniu w powszechnej świadomości w ogóle istnieje taki problem, który wzbudzałby emocje? A jeżeli tak, to kogo te emocje w stosunku do przeszłości by dotyczyły?

Oto jak wyglądały Żory w czasach Powstań Śląskich i Plebiscytu, tuż przed i w chwilę po... Stare pocztówki, widokówki, karty pocztowe bezwiednie przyciągają spojrzenia miłośników historii i muzealiów. Długo wpatrujemy się w obrazki niby znajome, a tak odległe i poczukujemy w nich śladów tego co teraz, niczym w odkrytych niespodziewanie przepowiedniach z przeszłości.

Historia powstań śląskich zainspirowała uczniów Zespołu Szkół nr 2 im. ks. prof. Józefa Tischnera do stworzenia wystawy fotografii. Zaczęło się od konkursu, ogłoszonego z okazji setnej rocznicy wybuchu drugiego powstania śląskiego, na reprodukcję dowolnego zdjęcia z okresu powstań śląskich.

Posłuchajcie opowieści o tym, jak wyglądała droga Żor do Polski. Wybraliśmy najciekawsze epizody tej historii, która działa się dokładnie przed stu laty. Posłuchajcie o ludziach, miejscach i wydarzeniach, które sprawiły, że Żory znalazły się w granicach odrodzonej Rzeczypospolitej.

Opowiada Tomasz Górecki, Muzeum Miejskie w Żorach

Przed Wami niesamowita podróż. Nie potrzebujecie pakować walizki, bo wyruszacie nie w odległe kraje, ale do Żor z początku XX wieku, czyli jakieś 100 lat temu... Wyobraźcie sobie, że wasz dom mieści się przy żorskim rynku, jesteście więc w centrum buzującego miejskiego życia. W domu też nie jest spokojnie, wokół poruszenie, żwawo krząta się cała rodzina. Na popołudnie zaproszeni są goście, a jest jeszcze tyle do zrobienia. Każdy musi pomóc w przygotowaniach.